Gevangen in de aantrekkingskracht van je smartphone

Ooit gehoord van de โ€˜Luddite Clubโ€™? De 17-jarige Logan Lane uit Brooklyn, Verenigde Staten werd met heel haar denken en doen in de online wereld gezogen. Ze voelde zich zo gevangen door de aantrekkingskracht van haar smartphone dat ze besloot haar telefoon weg te doen. Dit veranderde haar leven. Ze startte de โ€˜Luddite Clubโ€™, een groep tieners die technologie en haar sluipende greep op ons hele leven afwijzen. En die beweging krijgt steeds meer navolging.

โ€œI was constantly seeing something better that I could be, someone prettier, someone more artistic, and I developed this level of shame about who I wasnโ€™t.โ€ Logan Lane

De โ€˜Luddite Clubโ€™ ontleent zijn naam aan de 19e-eeuwse Luddite-beweging van Engelse textielarbeiders die in opstand kwamen tegen de negatieve impact die machines hadden op hun levensonderhoud. Logan koos de naam vanwege de rol van technologie in ons leven. Hoewel ze niet volledig technologie afwijst, is ze wel van mening dat de online wereld een te grote invloed heeft op haar. Volgens een onderzoek van Netwerk Mediawijsheid uit 2020 besteedt Gen Z , jongeren van 16 tot 25 jaar, gemiddeld 6 tot 7 uur aan het staren naar schermen: het bekijken van videoโ€™s, het scrollen van sociale media of het chatten met hun vrienden elke dag. Ik zie een tegentrend opkomen waarin jongeren maar ook volwassen de controle over hun leven willen terugkrijgen door bewuster schermgebruik.

Logan vertelde haar verhaal in First Person (februari 2023), een podcast van New York Times Opinion met Lulu Garcia-Navarro. Iets meer dan twee jaar geleden begon Logan zich af te vragen of een leven met constante online verbondenheid eigenlijk wel een goede zaak was. Het transcript van het gesprek tussen Logan en Lulu geeft een waardevol inkijkje in het leven en het denkproces van de tiener die opgroeide met het internet. Ze spreekt over kwesties zoals sociale angst.

Lulu Garcia-Navarro
โ€œI guess around 11 is pretty normal now for kids to get smartphones. Did your online habits change once you were able to have this device in your pocket?โ€

Logan Lane
โ€œI think it introduced the aspect of falling asleep with my phone by my side.
I could never do that with the computer because it was a desktop, but so now
I could have it on-demand at all times. And so I had complete control over it. And my immediate impulse was to use it all the time. And so I was always texting my 11-year-old friends and mindlessly scrolling.โ€

Lulu Garcia-Navarro
โ€œBefore, you were in this more closed-in environment (primary school), but now youโ€™re in the big world of high school, where all of a sudden, everyone can see you and who you are.โ€

Logan Lane
โ€œYeah. Iโ€™d get on the train to school โ€” and getting on the train to school is like, everyone from the school takes the same train because itโ€™s kind of in the middle of nowhere. And that always felt like it was the runway. Being on the train before school was like the runway, and it was like the social media in-person collision because all of a sudden, you see everyone from school in this one concentrated environment. You wonโ€™t necessarily see them in all your classes, but you definitely will on the train in the morning. I had to emulate that because people were actually seeing me.โ€

En ze vertelt over de veranderingen op slaap en eigenwaarde.

Logan Lane
โ€œSo physically, I could not sleep. My sleep schedule was terrible. It was not regulated, and I would stay up late most nights. I also developed this indent on my fingers, where I would be holding my phone because I was just so frequently scrolling with my hands in a particular position that my fingers started shifting.โ€

โ€œAnd I think the rest of itโ€™s pretty โ€” itโ€™s all more emotional than physical. But to go into that, I was just blatantly unsatisfied with myself. I was constantly seeing something better that I could be, someone prettier, someone more artistic, and I developed this level of shame about who I wasnโ€™t.โ€

Veel volwassenen zijn ook verslaafd aan hun smartphone. Kinderen die proberen met je te praten terwijl je naar een scherm staart. Een herkenbaar beeld is ongetwijfeld ook het stel dat uit eten gaat en niet met elkaar praat. Ze zitten en hebben aandacht voor hun telefoon in plaats van aandacht voor elkaar. De telefoonverslaving stelt veel mensen, jong en iets ouder, in staat om niet meer zelf actief te hoeven nadenken. De standpunten van influencers over allerlei onderwerpen vliegen voorbij op je scherm. Zonder echte bewustwording of een expliciete keuze te hebben gemaakt, zijn we steeds minder vrij in onze gedachten geworden.

Het voorverpakte denken en de standaardbeelden die ons worden voorgeschoteld door slimme algoritmes, AI, ChatGPT etcetera. Het is een cultuur waarin data- analyse de variatie eruit perst. Martin Weigel, chief strategy officer bij reclame- bureau AMV BBDO, pleit in zijn recente blog โ€œFighting the astro-turfing of cultureโ€ voor meer verbeeldingskracht.

โ€œOm een betere toekomst te kunnen creรซren door de gewenste en nodige transformaties, hebben we de kracht van verbeelding nodig.โ€ Martin Weigel

Martin Weigel
โ€œPop music, movies, genre fiction, TV dramas, blockbuster video games… the culture industries already recycle and reformulate familiar and simple formulae and basic elements, endlessly combining and remixing them in โ€œnew enoughโ€ ways. The consequence is that in both its practical workings and in its general orientation, values, aspirations, and behaviours, culture is beginning to look like โ€œa solved equationโ€.โ€

Martin cites Marshall McLuhan: โ€œA peculiar form of self-hypnosis. Man remains as unaware of the psychic and social effects of his new technology as a fish of the water it swims in. As a result, precisely at the point where a new media-induced environment becomes all pervasive and transmogrifies our sensory balance, it also becomes invisible.โ€

Martin Weigel
โ€œPeople have always adapted and evolved their habits and behaviours to new tools and technology. But else is now afoot. Something that is accelerating and am- plifying these natural tendencies and appetites. One in which anything is endlessly open to categorisation, standardisation, replication, measurement, iteration, and optimisation.โ€

Analyse alleen is niet genoeg, want er zijn geen gegevens over de toekomst.
Het is waardevol om verbeeldingskracht te hebben over die gewenste toekomst. Deze verbeelding vindt niet alleen plaats in het hoofd als een plaatje van een ideaal streefbeeld. Nee, het gaat juist ook om de realisatie van de gewenste toekomst. Creativiteit groeit vooral door doen en niet door alleen maar erover te praten. Kunstenaar, uitvinder en ontwerper Daan Roosegaarde zegt iets vergelijkbaars in een interview met Roek Lips (Nieuwe Leiders, 2022) als het gaat om verbeeldingskracht en vernieuwing.

Daan Roosegaarde
โ€œVeranderen van perspectief is essentieel voor diversiteit in je hoofd. Alles verandert als je van perceptie verandert. Alleen lijken we weinig geรฏnteresseerd in een ander perspectief. Zijn we onze nieuwsgierigheid kwijtgeraakt, vraagt hij zich af? Als we de toekomst niet zelf gaan verzinnen of verbeelden, kunnen we haar ook niet bouwen. Het huidige gebrek aan nieuwsgierigheid kan leiden tot hokjesdenken en verkramping. Terwijl we juist verbeelding, diversiteit en nieuwe voorstellen nodig hebben en een betere toekomstige wereld. In de zoektocht naar transformatie is een belangrijke rol weggelegd voor de echte mens. Originele denkers en doeners die puur en kwetsbaar durven te zijn. Ik denk dat we daarvoor weer meer zelf dingen moeten ontdekken.โ€

Logan deactiveerde haar accounts op TikTok, SnapChat en Instagram. Ze voelde zich in het begin enorm alleen en het was moeilijk om mensen te vinden om mee te praten. Ze krijgt langzaam steeds minder het gevoel dat ze de goedkeuring van anderen nodig heeft. En gaat zelf meer initatief nemen: bewust kiezen voor vrienden, meer boeken lezen, meer creatieve activiteiten met gelijkgestemden. Dit vormde de start van de โ€˜Luddite Clubโ€™.

Logan Lane
โ€œI definitely feel more confident now. My social anxiety has gone down. I do feel like I have more of a grasp on reality, whereas I was living in a sort of fantasy world before. I fear what will become of the authentic me when or if I get back online. I fear that Iโ€™ll lose a part of myself โ€” kind of gettting sucked back into the machine.โ€

โ€œI definitely feel smarter, and lesser so an intelligent sense, but smarter in the sense that Iโ€™m more intentional about what I choose to include in my life.โ€ – Logan Lane

Ik was nieuwsgierig of deze ontwikkeling zich ook in Nederland manifesteert. En ging op zoek. Ik vond meerdere voorbeelden op social media, zoals het verhaal van de 17-jarige Nio. Hij verloor zijn smartphone in de bus. Na het vloeken en de stress zonder een telefoon, volgde opluchting. โ€œIk ben blij dat-ie weg is. Ik ga een flip phone kopen. Waar je mee kan bellen en sms-en. De rest is bullshit.โ€ Hij is actiever, meer gaan sporten, meer aanwezig en vrolijker lees ik in de social media post over zijn omslag. โ€œHet praktische nut weegt niet op tegen de tijd, energie en aandacht die het opslokt. Met de flip phone op zak is er meer ruimte om dingen op je eigen manier aan te pakken en creatiever te wordenโ€, zegt Nio. Zijn klasgenoten vinden er van alles van; van wereldvreemd tot sterk. In navolging van Logan en Nio zou het mooi zijn als we met meer aandacht en focus ons leven inrichten. Het levert ons en de samenleving ongetwijfeld goede dingen op.

\Paula Buit